İstanbul’da Bisiklet Paylaşımında Yeni Dönem Başlıyor

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), bisiklet kullanımını artırmak ve mikro mobiliteyi güçlendirmek amacıyla yeni nesil bisiklet paylaşım sistemi için hazırlıklarını tamamladı. Otobüs öncelikli şeritlerden büyük metro projelerine kadar uzanan geniş ulaşım vizyonunun parçası olan bu sistem, hem kent içi toplu ulaşımı besleyecek hem de İstanbul’un çevreci ulaşım hedeflerine katkı sağlayacak. Hem de önceki uygulamadan farklı olarak kamuya herhangi bir maddi yük getirmeyecek. 

ESKİ SİSTEM SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ KAYBETTİ

İSBİKE, 2017 yılında 300 istasyon ve 3.000 bisikletle hizmete başlamıştı. Ancak geçen yıllar içinde bisikletlerin büyük bölümü ömrünü doldurdu; yaklaşık 2.000 bisiklet hurdaya ayrıldı, gasp edildi veya çalındı. Kalan bisikletler ise yüksek bakım-onarım maliyetleri çıkarıyor. 2024–2025 döneminde sadece mevcut 1.250 bisikletin bakım maliyeti 88 milyon TL’ye ulaştı.

Mevcut sistemin kioskları da eski teknolojiye sahip olduğundan günümüz ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak kaldı. Bu nedenle İBB, sürdürülebilir, teknolojik ve maliyetsiz bir modele geçme kararı aldı.

YENİ MODEL: ELEKTRİKLİ, TEKNOLOJİK, GELİR GETİREN

Dünya kentlerindeki örnekler dikkate alınarak, elektrik destekli bisikletlerin kullanılacağı ve istasyonsuz işletme modeline geçileceği yeni sistem için yönetmelik düzenlemeleri yapıldı. İBB Meclisi, 17 Temmuz 2025’te “Paylaşımlı Bisiklet Yönetmeliği Revizyonu”nu onayladı. Süreç, ilgili Bakanlıklar nezdinde devam ediyor.

Yeni sistemin en önemli özellikleri şunlar olacak:

•          Elektrikli bisikletler: İlk etapta 4.000 bisiklet hizmete girecek.

•          Maliyet yükü yok: Yatırım ve bakım-onarım işletmeler tarafından yapılacak, İBB bütçesine yük getirmeyecek.

•          Gelir modeli: İBB işletmelerin aldığı lisanstan gelir elde edecek

•          Yüksek teknoloji: Uygulama üzerinden kullanım, coğrafi çitleme ile güvenli park, hırsızlığa karşı korunaklı sistemler.

•          Kent estetiği: Yeni park alanları İstanbul’un dokusuna uygun biçimde tasarlanacak.

TOPLU ULAŞIMI BESLEYECEK

Bisiklet paylaşım sistemi, toplu ulaşım zincirinin ilk halkası olan mikro mobiliteyi güçlendirecek. Kullanıcılar metro, metrobüs ve tramvay hatlarına kolay erişim sağlayabilecek. Bazı bölgelerde bisiklet parkları doğrudan aktarma istasyonu olarak tasarlanacak. 

PELİN ALPKÖKİN: “ULAŞIMI MİKRO MOBİLİTEDEN MEGA YATIRIMLARA KADAR BÜTÜNCÜL YÖNETİYORUZ”

İBB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr.Pelin Alpkökin, yeni döneme dair vizyonu şu sözlerle özetledi:

“Bisiklet kullanımını artırmaya yönelik çalışmalarımız, otobüs öncelikli şeritlerden büyük metro projelerine kadar uzanan geniş bir yelpazenin parçasıdır. Ulaşımı yönetmek, mikro mobiliteden mega yatırımlara kadar bütüncül bir süreçtir. Bu nedenle bisiklet, hem mikro mobilite vizyonumuzun önemli bir parçası hem de hayalimizdeki tarihi yarımada ve Taksim, Kadıköy, Moda gibi kent dokusuna sahip bölgelerde yayayı ve bisikleti önceliklendirme amacımızın somut göstergesidir. Vizyonumuzu modern teknoloji ve halkımızın güncel taleplerini dikkate alarak yeni bir sayfa açıyoruz.”

Alpkökin, mevcut sistemin artık teknolojik ve mühendislik açısından günümüzden uzak kaldığını hatırlatarak şunları ekledi:

“Sistem ilk olarak 2017’de yaklaşık 3 bin bisikletle başlamıştı. Ancak zamanla bisikletlerin büyük bölümü ömrünü doldurdu; bir kısmı gasp edildi veya çalındı. Bugün kullanılan yaklaşık 1.200 bisikletin de ekonomik ömürleri sona ermek üzere. Bu nedenle yeni bir çalışma başlattık. ‘Paylaşımlı bisiklet yönergesi’ hazırladık, yerli ve yabancı lisans firmalarıyla görüştük. Yeni modelde şehrin estetiğine uygun park alanları, yüksek teknoloji ve elektrikli bisikletler olacak. Üstelik bu sistem İBB’ye mali yük getirmeyecek, aksine işletmelerin aldığı lisanstan gelir sağlayacak.”

Yeni sistemin uluslararası örneklerle uyumlu olacağını vurgulayan Alpkökin, şu bilgileri verdi:

“Elektrikli bisikletler kullanılacak, bakım ve onarım tamamen firmaların sorumluluğunda olacak. Kullanıcılar aplikasyon üzerinden sisteme erişebilecek ve bisiklet parkları yenilenecek. İlk etapta 4 bin bisiklet hizmete başlayacak. Bu bisikletler, İstanbullulara, öğrencilere, misafirlere ve turistlere pratik bir ulaşım alternatifi sunacak.”

İSTANBUL’UN KARBON NÖTR 2050 VİZYONUNA KATKI

Yeni bisiklet paylaşım sistemi, İstanbul’un karbon nötr 2050 vizyonu doğrultusunda çevreci, çağdaş ve sürdürülebilir bir ulaşım alternatifi sunacak. İstanbullulara, öğrencilere, misafirlere ve turistlere daha pratik, hızlı ve güvenli bir kent içi ulaşım deneyimi kazandıracak.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı